Niri begira zeunden argazkian, hala salatzen zuen behintzat zure begi-ninietan agertzen zen itzalak. 1995eko udaberria zen hura.

Urte batzuk geroago, argazkia eskutan hartu eta zure aurpegiko peka txikienei begira galdu naiz. Denborak utzitako euri-tantak dira, gu elkarren ondoan egon aurretik ere hor zeudenak. Eta euri-tantak nire oroitzapenekin tartekatzen dira, ozeano urdinetan bereiz litezkeen malkoen antzera.

Irratian The Cure jarri dute Ben Harperren ondotik. Leihotik begiratuta ez da nobedaderik antzematen; euria da, berriz ere.

Telefono hotsak atentzioa lekuz aldatu dit. Argazkia gorde dut. Dei galdu bat zen: zurearen zain jarraitzen dut, oraindik ere.

Zorua blai eta euria goitik behera erortzeko imintzioan zela atera naiz pasieran. Kostarantz egin dut orbelez jantzitako kale-bazterretik.

Argia ikusi dut zure gelan, bigarren pisuan. Etxe orotan neguan pizten den argi leun horietakoa zen, eskuan kikara bero batekin leihotik begira egoteko eszenetakoa. Jaberik gabeko argia zen baina.

Etxerantz buelta egiten hasi orduko agertu da euria goitik behera, zipriztinka. Txanoa jantzi eta pentsamenduetan bildu naiz.

Segituan konturatu naiz nire ibilia ez zela erosoa ordea, euri-tanten klin-klin lasaiaren pausoa gozatu ezinean nenbilela. Orduan hasi da makinaria martxan, buruari bueltaka, arrazoien bila.

Zure presentziarekin egin dut topo, besterik ezeko arrazoien artean pizten den argia bailitzan. Hortxe sentitu zaitut txano barruan, belarri atzean beharbada, pausoa trakestera naraman egote isilean.

Etxera iritsi eta gutuna idazten saiatu naiz. Utzi egin behar izan dut. Ibilera lasaia emango didan pasiera eskatu nahi nizun, baina, inozoa ni, beldurraren izenean sinatu nahi ez.

Euri-tantak entzuten genituen kotxeko kristala jotzen, irratiko tronpeta-hotsak atzetik lagunduta. Hori, eta gure hitz pausatuen arteko arnasa.

Etxera bueltatu eta email bat idatzi nizun. Baietz nion, neguko igande arratsaldeek badutela halako tokea, memorian enmarkatu eta play tekla sakatzean entzun daitekeena.

Toki eta garaiaren araberako musika horietakoa da. Ez du inork aukeratzen, besterik gabe hor dago, arnas eta arnas artean gure ezpainak elkarren ondoan dauden bezala.

Istorio politak beti besteenak dira.

Geureek izan ditzakete halako izenondoak, ametsetan, agian. Inoiz benetako forma hartuko ez dutela sinetsita gaude baina. Arruntak zaizkigu, ezagutzen ditugulako.

Ilusioaren metxa aspaldi
itzali zelako.

Eta halakoak berpizteko, amigo, gogoz sinetsi behar da. Sinetsi, gogoz.

Bai, nik ere onartzen dut elkarren ezagunak diren horietaz hasi izan garela hizketan, nik ere badudala kulparen zatia. Hor joan direla hondarrezko minutuak harrikan, aldapan gora agian.

Baina pentsatu al duzu inoiz, besteen bizitzetara joandako hitz horiek guztiak bion artekora zuzenduko bagenitu, aspaldi konpondu genituela gure artekoak?

Elkar ikusi nahi ez duten bi anaia gara. Eta hori. Saiakera bat egin beharko genukela.

Ez du balio zain egoteak, zure esku dagoena egiteko gai ez zarenean, zure gogoak kontrako norantzan begiratzen besterik ez dakienean. Eta gero aitzakiak jartzea, aterkirik gabe kalera atera eta mela-mela bueltatu den umeak bezala.

Zure aztarnak beti izan dira hor, auskalo zenbat metrora, baina berdin dio, hor egon dira idatzita, kantekin bilduta batzutan, liburuak besapean bezala bestetan, babestuta, hizkuntzak ere berdin dio, ulertzen ez dena ulertarazteko —edo nondik heldu jakiteko— pistak eman baitizkiguzu.

Baina mundu honetatik erauzi zintuzten, edo erauzi zinen (kutxara baten laguntzaz agian? time to scoop out myself idatzi zenuen), bizitza metropolitanoari alde eginez, edo coast-to-coast arteko metropolietan bizitza berriak eginez (The Smiths entzuten agian? akordatzen?).

Egia da, gaizki ohitu ginen zure testuetara, hala laburtu zenigun behin sentsazio hori Kerouac-ekin flipatzen zenuen bitartean:

bizitza dela sinistarazi diguten koltxoi confortable-ultra-massage-ezko
parentesi horietako batean esperientzia eta ikasgai berriak vía
intravenosa
sartzea bezala

Baina azken finean denok gaude maila berean, denok gabiltza distantzia infinituetan barreiatuta. Horrek ordea ez dit eragozten komentario anonimo batek zioenarekin ados egoten: I miss you so much.

Eta ziur, ez naizela bakarra.

Portu handitik atera eta moila berrira egin genuen paseoa arratsaldeko eguzki argitan. Farias-ak behar baino gutxiago iraungo ziola aurreratu zidan, puru eskas horrek paseoa izorra ezin zezakeela aditzera emanez ordea. Iritsi ginen muturrera, itsasoaren goiko atarira eta, portu handiari txikitasunez begira egon nahian, karelean eseri nintzen. Berak tente jarraitu zuen ordea eta, zeharka begiratuz, irakaspena eman nahi izan zidan:

— Ni behine ez'tiazu hormigoyen exeita ikusiko.
— Ah ez e? hotza dolako?
— Geo hortik etortze'ia neumoniek eta halakok.
— Kontxo... — petriletik jaiki nintzen.
— Bai, baserrin'e fija zaitte, beyak eta txerriyak egurre don lekura jute'ia, inoiz ez'tue hormigoizko lurren lo itten.

Buelta egiteko imintzioa egin zidan, eguzkia indarra galtzen ari zen aitzakiapean. Hitzok esanda, banekien puru-zuztarra gozoagoa egingo zitzaiola.

Autobidea hartu genuenean konturatu nintzen urrunaren majiaz: neure kabuz inoiz entzungo ez nituen kantek belarria goxatzen zidaten zure kotxean. Minutu batzuk lehenago karretera jeneralean egindako kilometroetan, ilunabarreko eguzkiaren taupadekin batera zuk ateratako argazkiak sentitu nituen atzeko leihotik sartzen. Igandeak etxetik kanpo emandako pausuak dira eta, ito gabe, pentsatzearen pisua bihotzari dagokionean, orduantxe ulertzen dut dena.

Bederatzigarren hilabetearen gertutasunarekin batera, eguneko azken eguzki-minutuen eskutik helduta datozen bainuek aparteko goxotasuna transmititzen dute. Azal bustia lehortu berri, jertse fin baten ukitu beroak urre dituzun pertsonen besarkaden antza dute. Azalpen nahiz hitzik gabeko momentu horretan liburua eskutan hartzea ekintza kasik automatikoa da:

—La explicación es un error bien vestido —dijo Oliveira—. Anota eso.

Julio Cortázar — Rayuela